Mãn kinh/ chống lão hóa

Liệu pháp hormone là phương pháp điển hình, nhưng đối với bệnh nhân
có phản ứng bất thường và bệnh lý chống chỉ định tuyệt đối, Bell-rajue khuyến nghị liệu pháp điều trị thay thế.

Điều trị

HRT Liệu pháp thay thế hormone

Liệu pháp điều trị HRT

: Các loại thuốc

chế phẩm estrogen

chế phẩm progesterone

tibolone

Phương pháp sử dụng

Liệu pháp đơn thuần estrogen

Phụ nữ đã phẫu thuật cắt tử cung thông thường sẽ áp dụng liệu pháp đơn thuần estrogen.

Liệu pháp kết hợp estrogen – progesterone

Phụ nữ còn tử cung phải sử dụng kết hợp progesterone để ức chế sự tăng sinh nội mạc tử cung do estrogen. Có hai phương pháp chính để kết hợp progesterone, trước tiên là liệu pháp theo chu kỳ: dùng estrogen và chỉ dùng progesteron khoảng 12–14 ngày mỗi tháng. Ra huyết âm đạo thường bắt đầu sau khi kết thúc dùng progesteron, và nếu hình thái ra huyết khác nhiều so với dự đoán thì có thể là xuất huyết bất thường và cần kiểm tra. Liệu pháp liên tục là phương pháp sử dụng thành phần progesterone và estrogen mỗi ngày, do không xảy ra ra huyết nên có thể cần thiết đối với phụ nữ cảm thấy bất tiện vì ra huyết âm đạo. Tuy nhiên, trong vài tháng đầu sau khi bắt đầu dùng thuốc có thể xuất hiện ra huyết không đều, và đây là phương pháp phù hợp với phụ nữ đã mãn kinh một thời gian hơn là phụ nữ trong giai đoạn tiền mãn kinh.

Câu hỏi thường gặp

Trong trường hợp nhận trị liệu hormon thay thế thì cần thực hiện những kiểm tra định kỳ nào?

Trường hợp nhận trị liệu hormon thay thế bệnh nhân cần khám, tư vấn, kiểm tra định kỳ. Sẽ thường tiến hành kiểm tra các hạng mục sau:

Kiểm tra ung thư cổ tử cung và khám khung chậu

Ung thư cổ tử cung không có liên quan tới liệu pháp hormon thay thế, tuy nhiên vẫn được khuyến nghị nên kiểm tra định kỳ 1 năm/ lần. Trường hợp bệnh nhân có u xơ tử cung thì kích thước khối u có thể bị kích thích tăng, vì vậy kiểm tra, siêu âm định kỳ vùng chậu sẽ giúp ích trong việc xác nhận định kỳ kích thước khối u.

Kiểm tra ung thư vú

Kiểm tra X-ray hoặc siêu âm vú được thực hiện 1 năm/ lần. Trên nguyên tắc sẽ thực hiện kiểm tra bằng X-ray tuy nhiên đối với các trường hợp kiểm tra khó hoặc mô vú dày, giảm tính chính xác của kiểm tra thì sẽ tiến hành siêu âm.

Kiểm tra mật độ xương

Bệnh nhân sẽ được kiểm tra loãng xương trước khi tiến hành liệu pháp để xác định có mắc chứng loãng xương hay không, sau khi liệu pháp bắt đầu để theo dõi kết quả trị liệu, bệnh nhân sẽ được kiểm tra 1~2 năm/ lần.

Đo các dấu ấn sinh học chuyển hóa xương

Xương là một cơ quan động, liên tục trải qua quá trình hủy xương và tạo xương. Khi quá trình hủy xương vượt quá quá trình tạo xương, sẽ dẫn đến loãng xương. Việc đo các chất chuyển hóa liên quan đến tái tạo xương có ưu điểm là có thể đánh giá sự thay đổi do điều trị nhanh hơn so với đo mật độ xương. Các xét nghiệm được thực hiện qua máu hoặc nước tiểu, và so sánh tình trạng trước điều trị với tình trạng sau 3–6 tháng điều trị.

Xét nghiệm Cholesterol

Lượng Cholesterol trong máu cao là nhân tố nguy hiểm của đột quỵ, nhồi máu cơ tim, lượng cholesterol tăng ở phụ nữ mãn kinh là tình trạng thường gặp. Liệu pháp hormon thay thế sẽ làm giảm lượng Cholesterol và cần xác nhận chỉ số này trước và sau liệu pháp.

Kiểm tra mô nội mạc tử cung và siêu âm vùng chậu

Trong trường hợp xuất huyết bất thường khi đang nhận điều trị sẽ tiến hành siêu âm nhằm kiểm tra tình trạng nội mạc tử cung.

Nhiều người nói rằng liệu pháp hormon thay thế rất nguy hiểm, có nên nhận hay không?

Sự bất an về ung thư vú và xuất huyết tử cung là lý do tiêu biểu dẫn tới việc ngưng liệu pháp giữa chừng. Tuy nhiên, đây hoàn toàn là vấn đề có thể được giải quyết thông qua tư vấn với bác sĩ điều trị, điều quan trọng nhất trong điều trị chính là ý chí, mong muốn của người tiếp nhận liệu pháp.
Đối với liệu pháp hormon thay thế phần lớn cần điều trị trường kỳ, trong thời gian dài vì vậy cần có sự tin tưởng vào hiệu quả và tính cần thiết của điều trị.
Khi tiếp cận những thông tin như hormone có thể gây ung thư, nhiều người tự ý ngưng điều trị kèm theo lo lắng. Trước khi bắt đầu điều trị, cần thảo luận kỹ với bác sĩ phụ trách về lợi ích và rủi ro của liệu pháp hormone, và sau đó, mọi thắc mắc hoặc lo lắng liên quan đến điều trị cũng phải được trao đổi với bác sĩ. Việc duy trì thái độ này được coi là yếu tố cần thiết để thực hiện liệu pháp thay thế hormone một cách an toàn và đúng đắn.

Dùng thuốc hormon gây tăng cân?

Nữ giới khi bước vào thời kỳ mãn kinh, chuyển hóa chất giảm, từ đó dẫn tới tăng cân và tích mỡ vùng bụng. Tuy nhiên, nữ giới nhận liệu pháp hormon thay thế thì ngược lại, tình trạng tăng cân và tích mỡ vùng bụng được hạn chế.
Ở một số phụ nữ, có thể xuất hiện tình trạng tăng cân, nhưng đây chỉ là một phần rất nhỏ trong tổng số . Các nghiên cứu trước đây đã xác nhận rằng uống hormone không gây tăng cân.
Ngoài ra, sau khi điều trị hormone, sức khỏe tổng thể cải thiện, dẫn đến việc ăn uống nhiều hơn, điều này cũng được coi là nguyên nhân gây tăng cân. Do đó, có thể hoàn toàn kiểm soát bằng thay đổi lối sống như tập thể dục và chế độ ăn uống. Tuy nhiên, nếu vẫn tăng cân, việc chuyển sang phương pháp điều trị không đường uống thường có thể giải quyết vấn đề

Cần uống thuốc hoocmon tới khi nào?

Một số người nghĩ rằng liệu pháp hormone thay thế kéo dài hơn 5 năm là nguy hiểm và nhất định phải ngừng lại, nhưng đây không phải là sự thật. Đúng là trong quá trình điều trị bằng liệu pháp hormone thay thế có thể làm tăng một vài tác dụng phụ và yếu tố nguy cơ, tuy nhiên ngoại trừ những phụ nữ thuộc nhóm nguy cơ cao, thì ở đa số phụ nữ, lợi ích mà liệu pháp hormone thay thế mang lại lớn hơn rất nhiều so với nguy cơ.
Do đó, việc tiếp tục hay ngừng liệu pháp hormone thay thế không nên được đánh giá chỉ dựa trên một yếu tố duy nhất, mà cần phải xem xét chính xác lợi ích và nguy cơ theo từng cá nhân. Vì vậy, nếu được tư vấn với bác sĩ chuyên khoa và thực hiện điều trị một cách cá nhân hóa, thì liệu pháp này có thể được sử dụng an toàn trong thời gian dài. Trên thực tế, ngay cả trong các hướng dẫn khuyến cáo quốc tế cũng không giới hạn cụ thể thời gian điều trị hormone, mà khuyến khích quyết định việc duy trì hay ngừng điều trị dựa trên đánh giá của bác sĩ.

Ưu điểm của trị liệu hormone thay thế

Việc do dự khi sử dụng hormone thường bắt nguồn từ thông tin sai lệch hoặc định kiến. Nếu cho rằng các triệu chứng mãn kinh là hiện tượng tự nhiên nên tự ý áp dụng các phương pháp dân gian chưa được kiểm chứng hoặc tùy tiện dùng thảo dược, thì có thể gây ra tác dụng phụ.
Liệu pháp hormone mang lại nhiều lợi ích rõ ràng, như: